Taksim’de trafiÄŸi yeraltına almak için Cumhuriyet Caddesi’nde baÅŸlatılan tünel inÅŸaatında önce arkeologlar mı çalışacak yoksa iÅŸ makineleri mi tartışması sürerken inÅŸaatı üstlenen Kalyon Ä°nÅŸaat, iÅŸ makinelerini sahaya soktu bile. Daha önce Cenevizlilerden kalma mezarlara rastlanan Taksim hızla kazılıyor. Burgu makineyle toprak un ufak edilirken, dozerler de kepçeleriyle alanı kazıyor. Ä°stanbulArkeoloji Müzesi dün iki arkeoloÄŸu iÅŸ makinelerinin başında durması için görevlendirdi. Ancak uzmanlar Taksim’e önce iÅŸ makinelerinin sokulmasına tepkili. Taksim’de tünele karşı olmadığını ancak yöntemin doÄŸru yapılması gerektiÄŸini belirten ve dört ay öncesine kadar da 2 Numaralı Koruma Kurulu’nun baÅŸkanlığını yapan Prof. Mete Tapan, Taksim’e iÅŸ makinelerinin girmesini ÅŸöyle deÄŸerlendirdi:
“Koruma Kurulu, ‘Kazı müze denetiminde yapılacak’ diye karar alıyorsa proje baÅŸlamadan önce arkeologlar burada elle sondaj kazısı yapacak anlamı taşır. Ä°ÅŸ makinesiyle arkeolojik kazı yapamazsınız. Arkeolojik kazılar tamamlanır, iÅŸ makinesi girer. Kurul bu kararı alırken arkeolog üyesine yöntemini sorarak karar verir. Åžehir plancı ya da mimar bunu bilemez. Ä°ÅŸ makinesinin girmesine müze izin vermez. Kurul ‘Sondaj yapacaksın, sonra arkeolog girecek, sonra iÅŸ makinası girecek’ gibi yol yöntem belirlemez. ‘Müze denetiminde’ der ve müze de ne yapacağını bilir.”
Arkeolog Prof. Dr. Mehmet ÖzdoÄŸan da Taksim’deki tartışmanın yersiz olduÄŸunu düÅŸünüyor. Çünkü burada arkeolojik katmanlar, tarihi mezarlar olduÄŸundan, Ä°stanbul’u az çok bilen herkesin haberdar olduÄŸu görüÅŸünde:
“Dünya standartlarına, Venedik SözleÅŸmesi dahil Türkiye ’nin taraf olduÄŸu uluslararası sözleÅŸmelere aykırı bir yöntem uygulanıyor. Ä°ÅŸ makinesinden sonra arkeolog girmez. Proje aÅŸamasında arkeologlara danışılır. Sondajlar açılır, arkeolojik açıdan bir sıkıntı yoksa proje hayata geçirilir. Ä°ÅŸ makinesi girince hiçbir arkeolojik buluntuya rastlayamazsınız. Arkeologların yatırımcıyla birlikte projede çalışmaları gerekirdi. Yenikapı’da kimin aklındaydı batık çıkacağı, ilk Ä°stanbul’luların orada yaÅŸadıkları? Arkeologların görevi iÅŸi aksatmak deÄŸil, iÅŸi makul sürede tamamlayıp bilimsel verileri elde etmek. Bu bölgenin mezarlık olduÄŸunu kaynaklar bize gösteriyor. Ä°ÅŸ makineleri girince buradan arkeolojik veri beklemek hayal olur.”
‘Bunun adı defineci kazısıdır’
Daha önce Sulukule’de iÅŸ makinelerini önlerine atlayarak engellemeye çalışan emekli müze uzmanı Dr. Åženiz Atik de “Taksim’de yapılanın aynısını Sulukule’de yaÅŸadık” diyor: “Sulukule’de de iÅŸ makineleri arkeolojik alanı darmadağın etti. Dozer operatörünün başında arkeolog durmaz. O operatör arkeoloÄŸu dinlemez zaten. Ä°ÅŸ makinesinin önüne atladım da durdu. Arkeolojik tabakaları iÅŸ makineleri ile kaldırdığınızda bilimsel olarak göreceÄŸiniz bir ÅŸey kalmaz. Bunun adı defineci kazısı olur. Biz altın aramıyoruz ki! Arkeologlar boÅŸuna mı alanları günlerce kazmayla, küçük aletlerle kazıyorlar?”