Odalar mahkemeye götürdü
Ä°stanbul BüyükÅŸehir Belediyesi 17 Ocak 2012’de ilan ettiÄŸi ‘1/5000 Koruma Amaçlı Nazım Ä°mar Planı’ ile ‘1/1000 Ölçekli Uygulama Ä°mar Planları’nda tadilat yapmış, bu tadilatla Taksim’de YayalaÅŸtırma Projesi baÅŸlamış, Gezi Parkı’na da Topçu Kışlası yapılmasının önü açılmıştı. Mimarlar, Åžehir Plancıları ve Peyzaj Mimarları Odası bu plan tadilatlarının ÅŸehircilik ilkelerine ve mevcut yasalara aykırı olduÄŸu gerekçesiyle mahkemeye götürmüÅŸtü.
Ä°stanbul 1. Ä°dare Mahkemesi’nde açılan davaya gönderilen bilirkiÅŸi raporunda ‘‘Dava konusu plan deÄŸiÅŸikliklerinin çevre , kültürel ve doÄŸal miras, kültürel ve ekonomik yapı, teknik altyapı, sosyal donatı, yapı ve sokak dokusu, mülkiyet yapısı, ulaşım, dolaşım sistemi, ÅŸehircilik, planlama ve koruma ilkelerine uygun olmadığı, söz konusu planın sadece ‘Taksim Alanı YayalaÅŸtırma Projesi’ gibi görünmekle birlikte plan notlarında Gezi Parkı’nı da içerdiÄŸi ve plan onama sınırı içindeki bir alanın planlamasının sonradan düzenlemek üzere ayrılarak belirsiz bırakıldığı” tespiti yapıldı. Ä°stanbul 1. Ä°dare Mahkemesi, 6 Haziran tarihli kararında plan deÄŸiÅŸikliÄŸinin ‘‘Åžehircilik prensiplerine, koruma kurulu kararı ilkeleriyle, planlama esaslarına uygunluk bulunmadığı sonuç ve kanaatine’’ varmıştı.
Sadece yayalaştırma projesi mi?
Danıştay, Kültür Bakanlığı ile Ä°BB’nin yaptığı itirazı reddederek mahkemenin kararını onadı. Ancak kamuoyunda sanki sadece Taksim YayalaÅŸtırma Projesi iptal olmuÅŸ gibi bir algı yaÅŸandı. Oysa mahkemenin gerekçelerinde sadece yayalaÅŸtırma projesi deÄŸil, Gezi Parkı’na yapılması düÅŸünülen Topçu Kışlası da yer alıyordu.
Mahkemenin gerekçeleri arasında Gezi Parkı ile ilgili ÅŸöyle deniliyordu: ‘‘Uzun yıllardır park kullanımına ayrılmış ve 21 Mayıs 2009 onanlı 1 / 5000 ve 21.12.2010 onanlı 1/1000 ölçekli BeyoÄŸlu Sit Alanı Koruma Amaçlı Planları’nda ‘Gezi Parkı’ olarak ayrı kullanıma bırakılmış olan alanın kısa bir süre sonra bu fonksiyonunun deÄŸiÅŸtirilmesine ancak zorunluluk hallerinde ve yakın bölgede eÅŸdeÄŸer bir alan ayrılması suretiyle yapılabilir. Yasal mevzuat gereÄŸi olduÄŸu halde bu deÄŸiÅŸikliÄŸin zorunluluk sebeplerinin hukuken ortaya konulmadığı gibi çevrede eÅŸdeÄŸer bir alanın da ayrılmadığı anlaşılıyor. Yine plan onama sınırı içinde bir alanın ‘planlamasının’ sonradan düzenlenmek üzere ayrılmasının plan kapsamında önemli bir eksiklik olması nedeniyle plan bütünlüÄŸüne olumsuz etkilerinin olabileceÄŸi, ayrıca plan notlarında ‘Taksim Kışlası’yla ilgili hüküm olduÄŸu halde dava konusu planlarda bununla ilgili bir belirlemenin yapılmadığından dava konusu Koruma Amaçlı Ä°mar Planı deÄŸiÅŸikliklerinin ÅŸehircilik ilkeleriyle planlama tekniklerine uygun olmadığı sonucuna varılmıştır. ‘‘
Åžimdi ne olacak?
Danıştay’ın iptal kararını onamasından sonra ÅŸimdi ne olacak? Taksim’de trafiÄŸin yeraltına alınması ile ilgili ilk etap tamamlanmış, Tarlabaşı’ndan gelen trafik Taksim’de yapılan tünel ile Harbiye’ye baÄŸlanmıştı. 2. etap ise Sıraselviler ile GümüÅŸsuyu yönünden gelen trafiÄŸin yeraltına alınması aÅŸamasıydı. Plan tadilatlarının iptalinden sonra Ä°BB artık bu projeyi de rafa kaldırmak zorunda kaldı. Ancak açılan tünel eski haline döndürülmeyip mevcut haliyle kullanımına devam edilecek. Ä°BB yaylaÅŸtırma projesi ile ilgili Taksim Meydan’da peyzaj çalışması dışında yeni bir iÅŸlem yapamayacak. Lakin Ä°BB yeni bir plan tadilatı ile yayalaÅŸtırma projesini yasanın izin verdiÄŸi haliyle yeniden gündeme getirebilir.
