Gezi Parkı’nın yerine 1940 yılında yıkılan Topçu Kışlası’nın yeniden yapılmasına iliÅŸkin projeyi “Gezi Parkı’nın tarihe tanıklık ettiÄŸi” gerekçesiyle uygun bulmayarak oybirliÄŸiyle reddeden Ä°stanbul 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun kararı, Koruma Yüksek Kurulu’ndan döndü. Koruma amaçlı imar planları ile bunların her türlü deÄŸiÅŸikliklerini inceleyip onaylama yetkisine sahip olan Yüksek Kurul’un kararı, aynı zamanda nihai karar sayılıyor.

YÜKSEK KURULUN KARARINA UYULMAK ZORUNDA

Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarıyla ilgili hizmetlerin, bilimsel esaslara göre yürütülmesini saÄŸlamak üzere kurulan ve üst kurul olarak kabul edilen Kültür Bakanlığı’na baÄŸlı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu,  Topçu Kışlası’nın yapımını onaylamış oldu. Yasaya göre, Koruma kurum ve kuruluÅŸları (belediyeler dahil) ile gerçek ve tüzel kiÅŸiler, Koruma Yüksek Kurulu ve koruma kurullarının kararlarına uymak zorunda.
Koruma kurullarınca alınan kararlar nedeniyle uygulamada doÄŸan genel sorunları deÄŸerlendirerek nihai görüÅŸ veren Koruma Yüksek Kurulunun tabii üyeler dışındaki altı üyesi, koruma kurulu baÅŸkanları arasından Kültür Bakanı tarafından belirleniyor.

Koruma Yüksek Kurulu yılda en az iki defa toplanıyor.  Bakanlık gerekli gördüÄŸünde kurulu olaÄŸanüstü toplantıya çağırabiliyor. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ile Koruma Kurulları YönetmeliÄŸi’nde, üst kurulun  görevleri ÅŸöyle sıralanıyor:

“Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının korunması ve restorasyonuyla ilgili iÅŸlerde uygulanacak ilkeleri belirlemek. Koruma kurulları arasında gerekli koordinasyonu saÄŸlamak.  Uygulamada doÄŸan genel sorunları deÄŸerlendirerek görüÅŸ vermek suretiyle Bakanlığa yardımcı olmak.  Bakanlıkça tespit edilen veya ettirilen, korunması gerekli kültür ve tabiat varlıkları ile Vakıflar Genel MüdürlüÄŸünce tespit edilen korunması gerekli kültür ve tabiat varlıklarının tescilini  ve gruplandırılmasını yapmak.  Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının koruma alanlarının tespiti yapmak.  Korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarından özelliklerini kaybetmiÅŸ olanların tescil kaydını kaldırmak.  Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ve bunların koruma alanlarının kullanılmaları, kullanma ÅŸeklinin deÄŸiÅŸtirilmeleri ile bu alanlar içinde inÅŸaat ve tesisat yapılıp yapılmayacağı konusunda karar almak. Naklinde zorunluluk bulunan korunması gerekli kültür varlıklarının uygulamaya yönelik iÅŸlemleri hakkında görüÅŸ vermek.  Korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı parsellerinde, taşınmaz kültür varlıklarının mahiyetlerine tesir etmeyecek ÅŸekilde ayrılma ve birleÅŸtirilmelerine iliÅŸkin karar almak.”

Ä°TÄ°RAZ HAKKI

 Koruma Yüksek Kurulu ve koruma kurulları kararlarına karşı Ä°dari Yargıya süresi içinde itiraz edilebiliyor. Bu tür kararlara karşı açılan davalarda, Ä°dari Yargı mercilerince iptal veya yürütmenin durdurulması kararı verilmedikçe, koruma kurulları baÅŸvuruları deÄŸerlendirebilir.
Öte yandan, Yüksek Kurul’un kararıyla ilgili görüÅŸlerini sorduÄŸumuz Ä°BB yetkilileri ise, resmi yazı kendilerine ulaÅŸmadan herhangi bir açıklama yapamayacaklarını belirttiler.

2 NOLU KURUL NE DEMÄ°ÅžTÄ°: GEZÄ° PARKI TARÄ°HE BELGELÄ°K EDÄ°YOR

Ä°stanbul 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun verdiÄŸi kararda ÅŸu ifadeler yer almıştı: “Söz konusu alanda yapılan incelemeler sonucunda ortaya konulan deÄŸerlendirmelerde, bu alanda günümüzde mevcut olmayan Topçu Kışlası’nın yapım yılı, mimarı, plan özellikleri, yapım detayları tam olarak bilinmeyen ve söz edilen alanın tarihsel olarak kullanımında kısmen mezarlık, daha sonra 1794 yılında yanan topçu kışlası, III. Selim döneminde 1803-1804 yıllarında yerine yapılan ikinci dönem topçu kışlası, 1860’larda Abdülaziz döneminde kapsamlı deÄŸiÅŸim ve dönüÅŸüm sürecinde soÄŸan kubbeleri ve süslü cepheleri ile Hint ve Rus mimarisini çaÄŸrıştıran özellikleri gösteren üçüncü dönem, daha sonra yapının ortasında ilk milli maçların oynandığı Taksim Stadı isimli futbol sahası olarak kullanılan ve 1939-40 yıllarında yıkılan yapının yerine, günümüzde 60-70 yıllık kullanım deÄŸeri ile tarihe belgelik eden bir nitelik kazanmış ve geçen sürede dönemin ÅŸehircilik anlayışına uygun bir kararla Ä°stanbulluların kolektif belleÄŸinde yer etmiÅŸ Taksim Gezi Parkı kullanımının sıralandığı görülmektedir.”

Kültür ve Turizm Bakanlığı ise yaptığı açıklamada, “Projenin oy birliÄŸi ile reddedildiÄŸi ÅŸeklindeki haberlerin gerçeÄŸi yansıtmadığını belirtip, ÅŸu açıklamada bulunmuÅŸtu: “Ä°stanbul 2 Numaralı Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu 11 Aralık 2012 tarihinde almış olduÄŸu kararla ‘projede yapının özgün mimarisini oluÅŸturan iç mekan kurgusu, süsleme özellikleri ve elemanları, yapının yapım dönemleri, yapılan müdahaleler ve önceki dönemlerine ait izlerle ilgili bilgi ve belgelerin eksik olması nedeniyle Taksim Gezi Parkı’nı dikkate alacak ÅŸekilde Cumhuriyet Caddesi’ne cepheli kesimde, meydan ve çevresi ile iÅŸlevsel olarak uyum saÄŸlayan alternatif tasarım önerilerinin hazırlanarak Taksim Gezi Parkı ve Taksim Meydanı YayalaÅŸtırma Projesi ile bütüncül olarak ele alınan Kentsel Tasarım Projesinin birlikte iletilmesi halinde konunun deÄŸerlendirilmesine’ hükmetmiÅŸtir. Taksim Meydanı Kentsel Tasarım ve Topçu Kışlası Restitüsyon ve Yeni Kullanım Projeleri bu hususlar doÄŸrultusunda hazırlandıktan sonra koruma bölge kurulunda yeniden deÄŸerlendirilecektir.”